Từ đầu năm 2014 đến nay, hai mặt hàng thủy sản chủ lực của Việt Nam là tôm và cá tra luôn “hút hàng”, giá tăng mạnh, tuy nhiên nguồn cung không đủ đáp ứng.
Dân hết cá bán
Hiện, giá cá tra nguyên liệu được các doanh nghiệp tại ĐBSCL mua 24.500 - 25.000 đồng/kg. Với giá này, người nuôi có lãi 1.500 - 2.000 đồng/kg. Thế nhưng vẫn chẳng có bao nhiêu người nuôi được hưởng lợi.
Ông Lê Văn Thơm, ở xã Ô Long Vỹ, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang cho biết, gần 3 năm qua, 2 ha nuôi cá tra của ông liên tục bị thua lỗ, cũng đã “treo ao”, nhưng vì yêu nghề cố nên bám trụ nuôi được hầm cá 1.000 m2. Còn khoảng 1 tháng nữa mới thu hoạch, nhưng mấy ngày nay có nhiều thương lái và doanh nghiệp tìm đến mua. Chỉ trong thời gian ngắn, giá cá đã tăng từ 22.000 đồng/kg lên 25.000 đồng/kg khiến nhiều nông dân “treo ao” tiếc ngẩn ngơ.
Ông Nguyễn Ngọc Hải, Giám đốc HTX cá tra Thới An (quận Ô Môn, TP Cần Thơ) cho biết, HTX hiện có 10 ao thả cá tra với diện tích 10 ha, hơn 2 tháng nữa mới thu hoạch. Với giá hiện nay doanh nghiệp mua 25.000 đồng/kg, xã viên có lãi 2.000 - 2.500 đồng/kg. Bình quân một 1 ha nuôi cá tra cho sản lượng 400 tấn cá, lãi từ 800 triệu đến 1 tỷ đồng. Đây là mức lãi khá hấp dẫn nhưng nhiều nông dân không có cá để bán.
Theo các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra ở ĐBSCL, thị trường xuất khẩu cá tra đang có dấu hiệu tốt lên; nhu cầu cá nguyên liệu sẽ tăng cao, nhằm đáp ứng đơn đặt hàng. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động xây dựng vùng nuôi cá nguyên liệu cho mình, nhưng vẫn không đủ đáp ứng, phần đông vẫn phụ thuộc mua của dân là chính. Cũng chính vì vậy giá cá tra ở ĐBSCL đang bị kéo tăng lên từng ngày.
Ông Nguyễn Văn Công, Giám đốc Sở NN&PTNT Đồng Tháp cho biết: Đồng Tháp với gần 2.000 ha thả nuôi, là tỉnh có sản lượng cá tra hằng năm cao nhất trong số các tỉnh ĐBSCL. Tuy nhiên, do mấy năm qua giá cá tra bấp bênh dẫn đến thua lỗ, nhiều diện tích “treo ao” hoặc chuyển sang nuôi đối tượng khác nên sản lượng giảm, thiếu nguyên liệu. Nay giá cá bất ngờ tăng mạnh khiến không ít nông dân tiếc hùi hụi.
Theo ông Công, đây là thời điểm tăng giá cao nhất kể từ sau Tết đến nay, nhưng không vì lý do đó mà đổ xô đầu tư nuôi cá tra ào ạt, sẽ dễ bị hụt hẫng về sau. Giá cá tăng mạnh hiện nay do nhiều doanh nghiệp đã ký được đơn đặt hàng xuất khẩu, buộc các đơn vị này phải đẩy giá mua lên cao để có cá nguyên liệu đáp ứng đơn hàng.
Hiện, các doanh nghiệp ở Đồng Tháp đều chủ động được khoảng 70% nguồn cá nguyên liệu bằng hình thức tự đầu tư nuôi hoặc mướn nông dân nuôi gia công cho doanh nghiệp. Ông Công cho biết thêm, Việt Nam là nước xuất khẩu cá tra hàng đầu thế giới nhưng thời gian qua ngành cá tra còn tồn tại quá nhiều bất ổn. Có đến 98% sản lượng cá tra nuôi là phục vụ chế biến xuất khẩu, giá bán của ta cho đối tác chỉ ở mức 3,5 USD/kg nhưng khi đến tay người tiêu dùng ở nước ngoài lên đến 5 - 6 USD/kg. Trong khi đó, nông dân nuôi cá tra ở ĐBSCL muốn lãi 1.000 đồng/kg cũng khó, đến khi giá tăng cao lại không có cá để bán.
Tôm cũng thiếu
Tương tự, giá tôm nguyên liệu ở ĐBSCL cũng tăng rất mạnh từ sau tết cho đến nay do hiện nay mới vào vụ thả nuôi, diện tích thu hoạch chưa nhiều.
Giá tôm nguyên liệu tăng mạnh - Ảnh: Phan Thanh Cường
Tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, giữa tháng 3 vừa qua, giá tôm sú nguyên liệu loại 20 con/kg đã tăng thêm khoảng 10.000 đồng/kg, lên mức 305.000 - 310.000 đồng/kg. Loại 30 con cũng tăng lên mức 250.000 đồng/kg và 230.000 đồng/kg đối với tôm loại 40 con/kg. Ông Trần Văn Đuông, ở xã Thuận Hòa, huyện An Minh, tỉnh Kiên Giang, một nông dân may mắn vẫn còn có tôm thu hoạch từ sau Tết đến nay, cho biết, đây là mức giá cao nhất từ trước đến nay mà người nuôi tôm ở đây bán được. Nếu giá tôm cứ ổn định ở mức cao như hiện nay thì làm giàu từ tôm không quá khó; nuôi quảng canh, năng suất không cao nhưng mỗi ha cũng lãi 60 - 80 triệu đồng.
Không chỉ giá tôm sú, giá tôm thẻ chân trắng (TTCT) cũng tăng mạnh. Chỉ trong 10 ngày giữa tháng 3, giá tôm TTCT đã tăng thêm 11.000 - 14.000 đồng/kg, tới 154.000 đồng/kg loại 60 con/kg. Loại 80 con thì 137.000 đồng/kg, thậm chí loại 100 con cũng tăng tới 120.000 đồng/kg. Các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu tôm dự báo, giá tôm nguyên liệu 1 - 2 tháng nữa mới hạ nhiệt, khi nông dân vào vụ thu hoạch mới.
Ông Nguyễn Quang Minh, Giám đốc Công ty CP Chế biến Thủy sản XNK Kiên Cường (tỉnh Kiên Giang) cho biết, mấy tháng nay Công ty mua được rất ít tôm nguyên liệu, chỉ đáp ứng 20 - 30% công suất. Vì vậy, Công ty phải chuyển sang chế biến mới mặt hàng thủy sản khác (như mực đông, cá đông…) mới đủ việc làm cho công nhân. Sớm nhất cũng phải 1 tháng nữa mới có tôm thu hoạch nhiều, khi đó may ra giá mới giảm.
>> Theo VASEP, tháng 3/2014, sản lượng cá tra giảm tới 30%, cả năm chắc có thể sẽ giảm 50%. Vụ nuôi vừa qua, diện tích nuôi tại nhiều tỉnh giảm rõ rệt (Cần Thơ giảm gần 10%; Vĩnh Long còn 277 ha, giảm 10%; Đồng Tháp còn 989 ha, giảm 4,7%…).
Thủy sản Việt Nam