Được xác định là nhân tố quan trọng hàng đầu trong nuôi tôm, những năm qua, nhà nước và các địa phương đã có nhiều chính sách ưu đãi cho lĩnh vực tôm giống. Tuy nhiên, để có thể phát triển hơn nữa, sản xuất tôm giống vẫn cần những trợ lực hữu hiệu.
Trên cơ sở đó, ngày 15/8 vừa qua tại Bình Thuận, Bộ NN&PTNT đã phối hợp cùng Hiệp hội Tôm Bình Thuận tổ chức Hội nghị quản lý tôm giống nước lợ năm 2016; với sự tham gia của những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất tôm giống để cùng bàn giải pháp đưa ngành tôm Việt Nam phát triển.
Chất lượng tôm giống quyết định 70% thành công của vụ nuôi - Ảnh:PTC
Luôn được coi trọng
Đây là hội nghị đầu tiên và cũng là việc đầu tiên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường quan tâm chủ trì về quản lý giống tôm nước lợ - đột phá trong yếu tố đầu vào để Việt Nam kiểm soát tốt chất lượng giống tôm nước lợ, nhằm đảm bảo cho việc phát triển nửa cuối năm 2016. Bởi tôm nước lợ được hy vọng sẽ bù lại phần tăng trưởng âm của ngành nông nghiệp 6 tháng đầu năm.
Theo thống kê, hiện mỗi năm Việt Nam sản xuất hơn 100 tỷ con tôm giống nước lợ (cả tôm sú và tôm thẻ chân trắng). Lượng giống tôm này đã đáp ứng được sản xuất của cả nước. Tuy nhiên, nước ta lại chưa chủ động được nguồn giống tôm bố mẹ. Để khắc phục, Bộ NN&PTNT đã thành lập Ban chỉ đạo về nghiên cứu chọn tạo giống tôm bố mẹ nước lợ xuất xứ Việt Nam. Hiện nay, ngoài các đơn vị nghiên cứu của Bộ thì Bộ đã tạo điều kiện rất thuận lợi để các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào nghiên cứu và chọn tạo; bước đầu chọn tạo được giống tôm bố mẹ do Tập đoàn Việt - Úc thực hiện. Tới đây, không chỉ có nghiên cứu và tạo ra giống tôm bố mẹ sạch bệnh mà Việt Nam còn hướng đến tôm bố mẹ kháng bệnh và tăng trưởng nhanh.
Cùng đó, để đảm bảo chất lượng tôm bố mẹ nhập khẩu, ngay từ đầu năm 2016, Tổng cục Thủy sản đã ủy quyền kiểm tra chất lượng cho các địa phương thực hiện, theo đó, ngày 1 và 15 hàng tháng có báo cáo chi tiết về các cơ sở nhập khẩu, ngày nhập, số lượng, nguồn gốc… Tổng cục sẽ phối hợp với Cục Thú y tiến hành truy xuất nguồn gốc tôm thẻ chân trắng bố mẹ tại các nước nhập khẩu vào Việt Nam, thực hiện 2 năm 1 lần.
Tháo gỡ rào cản
Chia sẻ của những doanh nghiệp cho thấy, ngành sản xuất tôm giống đã được đầu tư bài bản, khoa học, cung ứng ra thị trường nguồn tôm giống chất lượng, phục vụ nhu cầu sản xuất. Ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Hiệp hội Tôm Bình Thuận, cho biết, chất lượng con giống quyết định 70% thành công của nuôi tôm thịt, nên đây là nhân tố rất quan trọng. Trong những năm qua, việc nghiên cứu tôm thẻ chân trắng trong nước đang có nhiều triển vọng khi cuối năm 2015, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản III đã nghiên cứu được 4 đàn tôm có chất lượng tốt làm vật liệu cho việc phát triển tôm thẻ chân trắng bố mẹ trong nước. Tính đến thời điểm hiện tại, cả nước đã sản xuất được hơn 57 tỷ con giống (tôm thẻ chân trắng gần 40 tỷ, tôm sú hơn 15 tỷ con). Với nhu cầu tôm giống khoảng 130 tỷ con/năm, mỗi năm cả nước cần khoảng 230 nghìn con tôm bố mẹ sản giống. Các tỉnh Nam Trung bộ (Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận) là khu vực sản xuất tôm giống trọng điểm của cả nước. Mỗi năm khu vực này đáp ứng khoảng 50% nhu cầu thả nuôi của cả nước.
Tuy nhiên, trong quá trình sản xuất và kinh doanh tôm giống, đã mắc phải những rào cản nhất định. Đó chính là Việt Nam vẫn phần lớn nhập tôm giống bố mẹ tại Mỹ, Singapore, Thái Lan và Mexico; trong khi tôm sú được khai thác từ tự nhiên; hay một số cơ sở bắt tôm thịt về làm tôm bố mẹ, hoặc sử dụng nguồn tôm trôi nổi, không rõ nguồn gốc để sản xuất, điều này đã ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả nuôi trồng của người dân.
Ông Trương Hữu Thông, Giám đốc Công ty TNHH Thông Thuận, cho biết, sản xuất tôm giống hiện gặp khó khăn về vấn đề truy thu thuế nhập khẩu trứng Artemia của Bộ Tài chính, trong khi trứng Artemia chỉ dùng làm thức ăn cho tôm, không dùng được cho mục đích khác.
Về thuốc, hóa chất cải tạo môi trường trong thủy sản hiện còn khá phức tạp trong quản lý và sử dụng, đây cũng là bức xúc của nhiều doanh nghiệp sản xuất tôm giống. Bởi mỗi khi thất bát người nuôi thường nghĩ tới chất lượng tôm giống đầu tiên mà không tính toán đến việc sử dụng tràn lan các loại hóa chất đã khiến môi trường bị ô nhiễm, con tôm cũng khó mà phát triển được.
Xốc lại sản xuất
Việt Nam hiện có nhiều lợi thế do tham gia các hiệp định song phương, doanh nghiệp tích cực đầu tư công nghệ tiên tiến cho sản xuất con giống; điều kiện thời tiết thuận lợi hình thành nhiều vùng sản xuất tôm giống tập trung. Tuy nhiên, để có thể tận dụng và phát huy, rất cần sự đầu tư hơn nữa từ Nhà nước cũng như sự tham gia ngày một nhiều hơn của các doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Việt Thắng, Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam cho rằng, để ngành tôm phát triển bền vững, chất lượng con giống cần được chú trọng hơn bằng việc quản lý quá trình sản xuất, cung ứng ra thị trường. Tiến tới cần thành lập Hiệp hội Tôm Việt Nam để có được những ưu đãi cũng như tạo sự liên kết giữa các đơn vị sản xuất để có con giống với chất lượng tốt nhất, đáp ứng nhu cầu của người sản xuất.
Ông Nguyễn Hoàng Anh cho biết, rất hy vọng Nhà nước sẽ quy hoạch một vùng riêng biệt, cách xa khu nuôi tập trung để sản xuất tôm bố mẹ; khi đó, các doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư để chủ động hơn về con giống, tạo được giá trị kinh tế cho người dân.
>> Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám: Hy vọng từ nay đến năm 2020, Việt Nam có thể chủ động được phần lớn giống tôm bố mẹ. Những cặp tôm bố mẹ nhập khẩu thì đã có những cơ chế kiểm soát cả về dịch bệnh lẫn chất lượng; đảm bảo kiểm soát tốt chất lượng của tôm giống.
Theo Thủy sản Việt Nam