Giống là yếu tố quan trọng quyết định đến thành bại vụ tôm. Hàng năm, nhu cầu tôm giống của cả nước là rất lớn. Tuy nhiên đến nay, chất lượng con giống vẫn bỏ ngỏ bởi việc quản lý còn nhiều bất cập.
Kiểm soát vẫn buông lỏng
Theo bà Bùi Thị Anh Vân, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Ninh Thuận: Quá trình kiểm tra tại các doanh nghiệp cũng gặp khó khăn khi các doanh nghiệp luôn tìm cách trốn tránh việc kiểm tra. Trên thực tế, trong quá trình sản xuất tôm giống, một số doanh nghiệp sử dụng tôm bố mẹ không đạt yêu cầu đã ảnh hưởng tới chất lượng tôm giống. Trong khi đó, một số doanh nghiệp làm ăn chân chính, tuân thủ chặt chẽ quy trình sản xuất, nhập tôm bố mẹ với giá cao (135 USD/cặp) cũng bị ảnh hưởng từ việc trà trộn với doanh nghiệp “rởm”.
Đại diện Chi cục Nuôi trồng Thủy sản Khánh Hòa cũng cho biết: Một số trại giống cơ sở vật chất không đủ điều kiện nhưng vẫn tiến hành sản xuất. Toàn tỉnh hiện có trên 100 trại sản xuất tôm bố mẹ. Sau đợt kiểm tra và phát hiện được 4 doanh nghiệp vi phạm mới đây, Sở đã cắt giấy phép hoạt động của những cơ sở này; đồng thời khuyến cáo các doanh nghiệp phải nhập tôm bố mẹ chính ngạch.
Tại Bình Thuận, năm 2013, có 150 doanh nghiệp tham gia sản xuất giống với 660 trại (trong đó có 48 doanh nghiệp sản xuất tôm sú, 209 trại giống). Ước tính cả năm, toàn tỉnh sản xuất được 18 tỷ tôm post, đạt 180% kế hoạch, tăng 28,6% so cùng kỳ năm ngoái, với 77 lô hàng nhập, trong đó nhập gần 60 nghìn tôm bố mẹ. Một số cơ sở sản xuất giống nhỏ lẻ gây gây khó khăn trong quá trình kiểm tra nhưng Chi cục đã có cách giải quyết.
Kiểm soát từ gốc
Ông Dương Văn Thể, Phó vụ trưởng Vụ Nuôi trồng Thủy sản, cho rằng: Công tác quản lý chất lượng tôm giống tại các địa phương chưa chặt chẽ, nhu cầu tôm giống ngày càng tăng; trung bình mỗi năm cả nước cần khoảng 50 tỷ con tôm giống. Vì thế, việc một lượng tôm giống kém chất lượng, không sạch bệnh từ tôm gia hóa được đưa vào nuôi dẫn đến nguy cơ lan truyền mầm bệnh.
Để hạn chế tình trạng này, sau đợt công tác tại Indonesia, Singapore và Thái Lan cuối tháng 11/2013, Tổng cục Thủy sản chủ trương thông báo rộng rãi kết quả kiểm tra nguồn gốc tôm thẻ chân trắng bố mẹ tại các quốc gia này, công bố danh sách các công ty sản xuất tôm bố mẹ đảm bảo chất lượng xuất khẩu sang Việt Nam. Đồng thời, thành lập đoàn công tác kiểm tra tại Hawaii, Miami, Viện Hải dương học (OI) - Trung tâm nghiên cứu chọn tạo TTCT bố mẹ trên thế giới và là nguồn gốc sản xuất TTCT bố mẹ xuất khẩu vào Việt Nam.
Các chi cục NTTS Ninh Thuận, Bình Thuận đã kiến nghị: Từ năm 2014, việc kiểm tra kiểm soát các trại giống phải thường xuyên, những doanh nghiệp không đạt chất lượng sẽ bị loại ra khỏi danh sách sản xuất tôm giống. Bên cạnh đó, về phía người nuôi, nên chọn những cơ sở có uy tín, không mua tôm giống tại các cơ sở “chui”, tạo nguồn giống an toàn cho thả nuôi.
Theo Thủy sản Việt Nam