Mấy năm nay, dịch bệnh trên tôm nuôi và giá đầu ra bấp bênh khiến không ít “đại gia” và nhiều người nuôi tôm trở nên trắng tay. Năm 2013, người nuôi tôm lại khởi đầu một vụ tôm mới với nhiều nỗi lo.
Ngày càng khó
Những ngày này, đến nhiều địa phương có thời từng thắng lớn với con tôm của tỉnh Cà Mau (như Đầm Dơi, Cái Nước, Phú Tân…), chúng tôi chỉ nghe nông dân thở dài khi nói chuyện tôm tép. Ngồi bẹp xuống bờ ruộng, ông Hai Điệp (Nguyễn Văn Điệp, ngụ huyện Cái Nước) than: “Cách đây 7 - 8 năm, người dân quê tôi còn nghêu ngao hát Ai ơi nhớ lấy câu này/Muốn giàu nuôi cá… muốn khá nuôi tôm. Vậy mà bây giờ, nội xóm tôi đã mấy người phải cho thuê hoặc sang đất đi xứ khác làm ăn”.
Tuy không đủ tiền làm lớn nhưng ông Điệp cũng đặt hết hy vọng vào đợt thả tôm giống thứ ba này. Ông nói: “Tôi không có tiền trăm triệu hay tiền tỷ để nuôi tôm công nghiệp như người ta, nhưng ở xứ này người như tui không hiếm. Thả lứa tôm coi như mất toi mấy triệu đồng tích lũy. Hai đợt đầu đã tiêu, nay thêm đợt này chỉ còn biết dựa vào trời, thả tôm rồi mà bụng như lửa đốt”.
Những người hẻo vốn như ông Điệp càng phải lo trong từng vụ thả tôm giống; mất vài triệu đồng tiền con giống đã đủ khiến họ buồn “thúi ruột gan”. Tôm nuôi từng vụ năm 2012 cho thu nhập thì ít, thua lỗ thì nhiều. Được hỏi về kết quả mười mấy năm gắn bó với nghề nuôi tôm, ông đáp: “Mấy năm trước, khi vùng đất này bắt đầu chuyển dịch từ trồng lúa sang nuôi tôm, nhiều nông dân có lúc sướng vô cùng. Thả tôm là thu về bạc trăm triệu dễ ợt. Ngủ một đêm tới sáng đã có dăm bảy triệu đồng. Còn bây giờ… nhắc đến nghề nuôi tôm lại thấy buồn”.
Trúng đậm mấy vụ tôm những năm đầu, Hai Điệp cũng lo chuyện vợ con cho hai người con trai lớn; còn dư chút ít tiền, ông vay thêm ngân hàng, mua vật tư về xây nhà, với niềm mơ ăn chắc ở những vụ tiếp theo. Thế nhưng căn nhà tường tương đối rộng của Hai Điệp mới xây xong phần thô thì con tôm ông nuôi đã “bẻ kèo” chết hoài; đồng nghĩa việc xây nhà chỉ dừng ở đó.
Người dân đang rất cần những mô hình hay để vượt khó - Ảnh: Ngọc Trinh
Để gỡ gạc, ông quyết liều một phen. Những vụ tôm sau đó được Hai Điệp đầu tư khá bài bản. Tất tật tiền cải tạo vuông tôm, tiền mua hàng trăm ngàn con giống… đều được ông vay mượn anh em họ hàng. Nhưng càng làm càng lỗ. Thế là hơn 1 ha đất sản xuất của gia đình cũng được ông cầm cố cho người khác rồi thuê lại sản xuất, lấy tiền trang trải bớt khoản nợ đang bủa vây.
Nhà ông Nguyễn Hữu Đành cách nhà ông Điệp không xa. Theo ông Điệp, ở địa phương này hiện nay vuông tôm của ông Đành “ngon” nhất, vì từ đầu con nước đến nay “bà cậu” đã “ủng hộ” ông Đành hơn 20 triệu đồng. Thế nhưng khi đến nơi, chúng tôi không khỏi bất ngờ khi thấy ông Đành chẳng những không vui vì trúng tôm, mà trái lại còn lo rằng liệu đến sáng mai mấy con tôm trong vuông của ông có còn chui đầu vào lú (dụng cụ bắt tôm dưới vuông) cho ông đem bán thu tiền nữa hay không. Ông bảo: “Nắng ba năm mưa có một giờ thì có thấm vào đâu”.
Cần lắm những mô hình hiệu quả
Có lẽ ông Điệp, ông Đành và hàng ngàn nông dân khác ở đây đang có chung nỗi lo. Theo ông Đành, trước tình hình tôm nuôi chỉ biết vịn vào hai từ “hên - xui” như hiện nay thì mang tôm giống thả xuống ruộng nuôi như gieo thêm nỗi lo. Hy vọng mong manh thế, nhưng gánh quá nhiều khát khao: trúng mùa để trả bớt nợ; có tiền lo chuyện học hành của con cháu; cơm, áo, gạo, tiền… Vì vậy, ai có tiền đầu tư vào tôm nhiều thì càng lo lắm. Người nông dân nuôi tôm chưa tìm ra lối thoát bằng ngành nghề khác, nên nỗi buồn lo cứ đeo đẳng.
Thời gian qua, các ngành chức năng tỉnh Cà Mau đã có nhiều biện pháp giúp nông dân trụ vững với con tôm. Nhiều mô hình sản xuất mới áp dụng khoa học kỹ thuật vào nuôi tôm được chuyển giao đến nông dân. Trong số đó phải kể đến việc nuôi tôm sạch sử dụng chế phẩm sinh học, theo tiêu chuẩn VietGAP, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Đây được coi là một bước đột phá nhằm vực dậy nghề nuôi tôm của tỉnh. Theo các chuyên gia nông nghiệp, quy trình nuôi tôm theo hướng VietGAP có sự liên kết “4 nhà” không chỉ mang lại hiệu quả cao mà còn từng bước giúp nông dân tiếp cận dần với khoa học kỹ thuật, nhằm mang lại hiệu quả bền vững.
>> Sở KH&CN Cà Mau đã xây dựng Dự án nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa của tỉnh giai đoạn 2011 - 2015, trong đó có tôm. Thực hiện các hệ thống quản lý, mô hình, công cụ cải tiến năng suất, chất lượng… Đây được xem là hướng đi bền vững cho ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh này thời gian tới.
Theo Thủy sản Việt Nam