Tôm không có hệ miễn dịch đặc hiệu, quá trình miễn dịch của tôm chủ yếu dựa vào hệ miễn dịch tự nhiên bao gồm hàng rào vật lý (lớp vỏ ki-tin), miễn dịch dịch thể, và miễn dịch tế bào trong đó tế bào bạch cầu đóng vai trò rất quan trọng trong việc chống lại mầm bệnh.
Lysozyme, hay còn được gọi là muramidase hoặc N-acetylmuramide glycanhydrolase là một loại enzyme kháng khuẩn được sản xuất bởi động vật và giúp làm nên một phần của hệ thống miễn dịch bẩm sinh. Lysozyme có mặt trong nước bọt, nước mắt, sữa… Trong công nghiệp, nguồn cung cấp lysozyme chủ yếu từ lòng trắng trứng. Lysozyme là chất kháng khuẩn, chuyên tấn công thành tế bào vi khuẩn và khiến chúng yếu đi. Ngoài ra lysozyme còn có tác dụng trên một số vi khuẩn gram (-) và một số virus.
Lysozyme có hoạt tính kháng khuẩn thông qua việc biến đổi các polysaccarid không hòa tan của thành tế bào vi khuẩn gram (+) thành các mucopeptid hòa tan, từ đó phá vỡ thành tế bào và tiêu diệt vi khuẩn. Một số nghiên cứu lysozyme trên động vật cho thấy bổ sung lysozyme giúp cải thiện hiệu quả thức ăn, tăng trưởng và kích thích miễn dịch. Tuy nhiên nghiên cứu về lysozyme trên động vật thủy sản còn hạn chế, do đó nghiên cứu Javahery et al., 2019 tiến hành bổ sung lysozyme vào thức ăn tôm thẻ chân trắng giúp cải thiện tiêu hóa, kích thích tăng trưởng và gia tăng miễn dịch.
Phương pháp cho ăn được xem là phương pháp thực tế, dễ thực hiện trên phạm vi rộng, không gây sốc cho tôm và có thể bổ sung lysozyme ở bất cứ giai đoạn phát triển của tôm trong liệu pháp tăng cường miễn dịch tôm.
Nghiên cứu bổ sung lysozyme vào thức ăn tôm thẻ chân trắng
Thí nghiệm bao gồm 4 nghiệm thức với mức bổ sung lysozyme ở các nồng độ như sau: 0 (đối chứng), 0,5, 1 và 2 g/kg trong 4 tháng. Kết quả chỉ ra rằng bổ sung lysozyme vào thức ăn giúp cải thiện tăng trưởng, giảm hệ số FCR, và tăng tỷ lệ sử dụng thức ăn so với đối chứng (P ˂ 0,05).
Ngoài ra, khi bổ sung lysozyme có tác động đến hệ miễn dịch tôm bao gồm tăng khả năng chống oxy hóa, superoxide effutase, glutathione peroxidase, lysozyme, phosphatase kiềm, phenoloxidase so nhóm đối chứng.
Hơn nữa, các enzyme tiêu hóa đường ruột (lipase, protease và amylase) trong tôm được bổ sung lysozyme cao hơn đáng kể (P ˂ 0,05) so với nghiệm thức đối chứng, kích thích tôm bắt mồi nhiều hơn từ đó kích thích tăng trưởng.
Kết quả từ nghiên cứu cung cấp thêm thông tin ứng dụng vào thực tiễn, khuyến nghị bổ sung lysozyme vào thức ăn tôm để cải thiện phản ứng miễn dịch cũng như điều chế hoạt động của enzyme tiêu hóa kích thích tôm tăng trưởng.
Ngoài ra, để nuôi tôm đạt hiệu quả bà con cần phải quản lí chặt chẽ môi trường nước, thức ăn dư thừa, định kỳ xử lí ao, theo dõi tôm hàng ngày, bổ sung men tiêu hóa, vitamin C để đảm bảo tôm tăng trưởng và phát triển tốt.
Nguồn: Theo The Science Direct