Một nghiên cứu mới đây đã quan sát ký sinh trùng ngoại sinh trên tôm thẻ chân trắng nuôi ở Indonesia. Báo cáo này sẽ cung cấp thêm thông tin về một số loài ký sinh trùng trên tôm và thực hành chẩn đoán sức khỏe tôm.
Các ký sinh trùng gây bệnh trên tôm thẻ chân trắng nuôi thường đến từ lớp Ciliata. Một số loài thuộc lớp Ciliate bao gồm Zoothamnium sp., Vorticella sp và Epistylis sp. Đặc biệt là loài Zoothamnium sp. và Vorticella sp. là 2 loài thường tấn công tôm ở cả ao nuôi thương phẩm và trại giống.
Quan sát một số loài ký sinh trùng trên tôm
Tôm từ một trang trại ở Quận Bangil, Indonesia được đưa đến phòng thí nghiệm để kiểm tra ngoại ký sinh. Vị trí kiểm tra ký sinh trùng gồm: mang, chân bơi và chân bò của tôm. Mẫu vật sau đó được quan sát bằng kính hiển vi với độ phóng đại 40x và 100x. Việc đo các thông số chất lượng nước như: nhiệt độ, pH, DO, ammoniac và nitrite cũng được thực hiện tại thời điểm lấy mẫu tôm.
Dựa trên các quan sát, người ta đã phát hiện ra rằng tôm thẻ chân trắng đã bị nhiễm ký sinh trùng thuộc lớp Cilliata; gồm các loài Zoothamnium sp., Vorticella sp., Và Epistylis sp.
Hình 1. Sự xâm nhập của các động vật nguyên sinh ngoại ký sinh trên tôm thẻ (Litopenaeus vannamei); A. Chân bơi của tôm thẻ bị nhiễm ký sinh trùng Zoothamnium sp. ( Độ phóng đại 400x); B. Bề mặt cơ thể của tôm thẻ bị nhiễm ký sinh trùng Vorticella sp. (400x) và C. Chân bò của tôm nhiễm Epistylis sp. (400x).
Sự phong phú của ký sinh trùng ngoại bào thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào điều kiện hóa lý khác nhau của các vùng nước. Các vùng nước giàu dinh dưỡng thường thuận lợi cho sự sinh sôi nảy nở của các động vật nguyên sinh ngoại ký sinh, chúng ăn bằng cách lọc các chất dinh dưỡng hoặc vi sinh vật từ nước. Cho ăn quá nhiều làm số lượng lớn thức ăn bị dư thừa nhiều trong ao. Điều này có nghĩa là hàm lượng chất hữu cơ trong ao cao sẽ thúc đẩy sự phát triển của ký sinh trùng. Zoothamnium sp. là một loài thuộc lớp Cilliata sống thông thường trong ao nuôi tôm, do đó, dù chất lượng nước tốt, ký sinh trùng này vẫn có thể phát triển.
Các nhóm ký sinh trùng protozoan thường được tìm thấy nhiều trong môi trường gặp phải sự mất ổn định về chất lượng nước, đặc biệt là nhiệt độ, như ký sinh trùng Zoothamnium sp. có thể sinh sản nhanh hơn trong môi trường có điều kiện nhiệt độ trên 30°C.
Sự hiện diện của ký sinh trùng này không được tìm thấy rộng rãi. Có thể là do môi trường không thích hợp cho sự tăng trưởng, vì theo Kudo RR (1977), Vorticella sp. sống tốt ở vùng nước ngọt và biển. Sự tăng trưởng ở vùng nước lợ, trong một số mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng, cũng ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng của ký sinh trùng Vorticella sp. Ký sinh trùng đơn bào này thường được tìm thấy trong điều kiện tôm bị căng thẳng và bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của điều kiện chất lượng nước, đặc biệt là nhiệt độ, cũng như sự dư thừa thức ăn. Những ký sinh trùng này được tìm thấy tự nhiên trong môi trường nuôi và chúng có thể gây bệnh cho tôm nuôi khi điều kiện môi trường kém và phù hợp với sự phát triển của chúng.
Tỉ lệ xuất hiện bệnh do ký sinh trùng ngoại bào trên tôm thẻ tương ứng là 72,5% đối với Zoothamnium sp., 55% đối với Vorticella sp. và 42,5% cho Epistylis sp. và tỉ lệ nhiễm cao nhất là đối với Zoothamnium sp..
Earth and Environmental Science 236 (2019) 012091. doi:10.1088/1755-1315/236/1/012091