Con giống là yếu tố quan trọng quyết định trên 50% sự thành công của vụ nuôi. Vì vậy, hiểu biết về các phương pháp chọn thả giống là điều cần thiết.
Chất lượng con gống có vai trò quan trọng vào thành công của vụ nuôi
Chọn giống
Phương pháp đánh giá cảm quan: Tôm giống có kích cỡ đồng đều, số tôm chênh lệch không vượt quá 5%. Chiều dài thân tôm lớn hơn 12 mm (tôm sú), 10 mm (tôm thẻ chân trắng). Màu sắc tôm tươi sáng, vỏ mỏng, có màu tro đen đến đen, đầu thân cân đối, đuôi tôm xòe ra là con giống tốt. Tôm giống tỏ ra linh hoạt, khỏe mạnh, phân bố đều trong bể nuôi, hình dáng thon dài, ruột đầy thức ăn (khả năng bắt mồi tốt).
Dùng tay gõ nhẹ vào thành dụng cụ chứa tôm, nếu tôm phản ứng nhanh thì đàn tôm đó khỏe. Tôm bột không khỏe sẽ lờ đờ, không phản ứng và cơ thể cong vẹo khi bơi lội. Hoặc thả tôm giống vào thau, dùng tay khuấy đều, tôm khỏe thường bơi ngược dòng hoặc bám chung quanh thành thau, tôm yếu tụ lại ở giữa.
Phương pháp quan sát trên kính hiển vi: Tôm khỏe, các tế bào sắc tố (ở phần bụng) thường xuất hiện dưới dạng những đốm nhỏ có dạng hình sao. Tôm yếu, các tế bào sắc tố thường lan rộng làm thành những vạch nối tiếp nhau phía dưới phần bụng. Tôm có các đốt ở bụng càng dài càng tốt và tôm sẽ lớn nhanh. Tôm có đuôi hình dáng chữ V và góc hai râu sát nhau như góc chữ V là tôm khỏe. Không có nấm, vi khuẩn hay nguyên sinh động vật bám ở chân, bụng, đuôi, vỏ và mang tôm. Các nhóm này sẽ làm cản trở sự hô hấp và lột xác của tôm.
Phương pháp gây sốc: Phương pháp này đánh giá khả năng chịu đựng và tình trạng sức khỏe của tôm giống.
Gây sốc độ mặn: Lấy mẫu khoảng 100 - 200 con tôm post, nếu nước trong bể ương tôm có độ mặn trên 20 ppt thì pha nước mặn và nước ngọt với tỷ lệ 1:1, nếu độ mặn nước bể ương thấp hơn 20 ppt có thể cho tôm vào thẳng trong môi trường nước ngọt. Sau 2 giờ, nếu tỷ lệ tôm chết dưới 5% là đàn tôm tốt.
Gây sốc Formol: Lấy khoảng 10 lít nước trong bể ương tôm, pha dung dịch Formol nồng độ 200 ppm (2 cc/10 lít nước), cho vào khoảng 100 tôm post. Sau 2 giờ, nếu tôm chết không quá 5% thì đàn tôm đạt yêu cầu.
Phương pháp PCR: Phương pháp này đánh giá được đàn tôm có nhiễm hay không nhiễm một số bệnh virus như đầu vàng (YHV), đốm trắng (WSSV), (MBV)… Được thực hiện bởi các phòng thí nghiệm bệnh thủy sản. Trước khi chọn mua con giống, người nuôi cần lấy mẫu gửi xét nghiệm.
Cách thả
Có hai cách thả tôm giống an toàn, cụ thể:
Cách 1: Bao tôm mới vận chuyển về thả trên mặt ao khoảng 15 - 30 phút để cân bằng nhiệt độ bên trong và ngoài bao. Sau đó mở miệng bao ra, tạt từ từ nước ngoài ao vào trong bao, sau đó mở dần miệng bao để tôm bơi ra. Khi thả tránh lội xuống ao làm đục nước ao.
Cách 2: Chuẩn bị một số thau lớn khoảng 20 lít và máy sục khí. Đổ bao tôm vào thau khoảng 10.000 con/thau và sục khí. Cho thêm nước ao nuôi vào thau từng ít một để tôm thích nghi dần. Sau khoảng 15 - 30 phút nghiêng thau để tôm bơi ra từ từ. Một số dấu hiệu để nhận biết tôm khỏe là thích nghi với môi trường nước khi thuần tôm trong thau, không có hoặc ít tôm chết. Tôm bơi lội linh hoạt, bám vào thành thau. Tôm khỏe sau khi thả trong ao bơi chìm không nổi trên mặt nước.
Một số lưu ý
Nên mua tôm giống tại cơ sở có có giấy phép hành nghề cung cấp tôm giống (tôm giống đã qua sự kiểm dịch và đồng ý cho phân phối của cơ quan chuyên môn).
Nên chọn đàn tôm giống từ một mẹ, tránh tình trạng nhiều tôm mẹ đẻ chung một bể, chất lượng ấu trùng sẽ không đồng đều.Chọn mua tôm giống thả nuôi từ các cơ sở sản xuất uy tín và thương hiệu, có đàn tôm bố mẹ đảm bảo chất lượng theo quy định; phải kiểm tra một số loại bệnh đặc trưng như MBV, đốm trắng, đầu vàng, taura, hoại tử gan tụy... (có giấy kiểm dịch) trên tôm giống.
Ngoài phương pháp kiểm tra bằng máy, cần đánh giá cảm quan về cơ sở sản xuất trước khi lựa chọn mua giống: Trại giống phải sạch sẽ, thoáng mát, đầy đủ các trang thiết bị, hạ tầng để sản xuất giống; dụng cụ sản xuất phải được xử lý bằng các hóa chất khử trùng theo quy định và phơi khô; kiểm tra các bể giống có tôm chết hay không; sục khí, thành bể có sạch sẽ hay không; trong bể nuôi có sử dụng thuốc kháng sinh và hóa chất hay không.
Nên thả giống vào lúc trời mát. Cân bằng độ mặn trước khi vận chuyển để có độ mặn tương đồng và nhiệt độ phải cân bằng giữa hai môi trường. Tôm giống thả đầu hướng gió để tôm phân tán khắp ao.
Nguồn: Con tôm