Trong nuôi tôm, con giống quyết định đến 50% thành công vụ nuôi. Do vậy, việc chọn tôm giống đúng quy cách phải được quan tâm hàng đầu.
Khảo sát thực tế nuôi tôm vùng ĐBSCL cho thấy, người nuôi tôm nào chọn được giống tốt thì thắng lợi vụ tôm đó rất cao. Còn người nuôi tôm nào chẳng may chọn phải tôm giống kém chất lượng thì coi như vụ tôm đó thất bại.
Tuy nhiên hiện nay, tôm sú bố mẹ dùng để sản xuất tôm giống chủ yếu được khai thác từ vùng biển Rạch Gốc (Cà Mau) trong vùng nước gần bờ nên hệ số thành thục không cao. Tôm bố mẹ đem về sản xuất giống không đảm bảo thời gian cách ly trên 1 năm để theo dõi mầm bệnh nên khả năng các cá thể bố mẹ này mang mầm bệnh rất cao. Ngoài ra, thực trạng kinh doanh tôm giống trên thị trường cũng hết sức đáng báo động. Một số cơ sở ương giống mua naupli, post của các doanh nghiệp sản xuất tôm giống lớn trộn với tôm của mình sản xuất hoặc trộn với tôm giống không rõ nguồn gốc rồi lấy bao bì, nhãn mác các công ty sản xuất tôm giống uy tín để đưa lượng tôm giống này ra thị trường.
Chất lượng con giống là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong việc kiểm soát bệnh đối với tôm nuôi. Do đó, tôm giống thả nuôi cần chọn mua từ các cơ sở sản xuất tôm giống có nguồn gốc rõ ràng, tôm bố mẹ đảm bảo chất lượng theo quy định; tôm Postlarva có phiếu xét nghiệm âm tính về các mầm bệnh MBV, đốm trắng, đầu vàng, taura, IMNV, hoại tử gan tụy...
Cần chọn tôm giống từ các cơ sở uy tín - Ảnh: VM
Về kích cỡ tôm giống, cần chọn tôm sú tối thiểu PL15 tương ứng chiều dài 12 mm, tôm thẻ chân trắng tối thiểu PL12 tương ứng chiều dài 9 - 11 mm. Do áp lực thiếu giống, nhiều người đã thả giống chỉ đạt kích cỡ PL8 - PL12 (tùy loại tôm) nhưng ở giai đoạn này tôm chưa phát triển hoàn chỉnh như tôm trưởng thành nên không đủ sức chống chịu điều kiện khắc nghiệt khi vận chuyển hay điều kiện thủy lý hóa, thổ nhưỡng tại ao nuôi.
Bên cạnh đó, người nuôi tôm có thể sử dụng các biện pháp đánh giá cảm quan để chọn tôm giống chất lượng. Cảm quan đánh giá về kích cỡ, màu sáng, sắc tố thể hiện rõ, đôi râu khép lại, các đốt bụng thon, dài, cơ bụng căng đầy, thịt đầy vỏ, đầu và thân cân đối. Tôm bơi khỏe ngược dòng nước, bám vào thành bể tốt. Phản xạ tốt khi gõ vào dụng cụ chứa. Phụ bộ tôm hoàn chỉnh, không có ký sinh trùng bám, đường ruột đầy thức ăn, không bệnh phát sáng.
Hay có thể dùng phương pháp ngừng sục khí bể giống trong 2 phút để quan sát tôm, tôm post bơi ngược dòng là tôm tốt, tập trung ở giữa là tôm xấu. Gan tụy to và có nhiều giọt mỡ khi quan sát dưới kính hiển vi là tôm tốt; nếu gan tụy nhỏ, có màu trắng, ít giọt mỡ là tôm nhiễm bệnh. Quan sát dưới kính hiển vi để có thể phát hiện sự bám bẩn trên tôm post bởi các loại ký sinh trùng và nấm.
Kiểm tra sức khỏe tôm giống bằng cách gây sốc bằng formol trước khi thả. Cụ thể, thả 100 - 200 con tôm giống vào chén hoặc cốc thủy tinh đựng dung dịch formol nồng độ 100 ppm và theo dõi trong 30 phút, nếu tỷ lệ sống trên 95% là đạt yêu cầu. Ngoài ra, khi thả tôm giống, dùng tay khuấy đều, tôm khỏe thường bơi ngược dòng nước hoặc bám chung quanh thành thau, tôm yếu tụ lại ở giữa. Nếu có trên 5% tôm con thả trôi theo dòng nước là giống tôm yếu, tôm xấu không nên chọn mua.
Theo Thủy sản Việt Nam